30 October 2025 GPSC Current Affairs

30 October 2025 GPSC Current Affairs

વિશ્વ બચત દિવસ : 30 ઓક્ટોબર

વિશ્વ બચત દિવસ દર વર્ષે 30 ઓક્ટોબરે ઉજવાય છે. આ દિવસ આપણને નાણાંની બચત, રોકાણ અને નાણાંનો કરકસરપૂર્વક ઉપયોગ કરવાનું મહત્વ સમજાવે છે. આજના અનિશ્ચિતતાભર્યા સમયમાં નાણાં બહુ આવશ્યક છે. દરેક વ્યક્તિએ ફાઇનાન્સિયલ પ્લાનિંગ કરવું જોઇએ. દુનિયામાં વર્ષ 1924માં ઈટાલીના મિલાન શહેરમાં પહેલીવાર બચત પ્રવૃત્તિની શરૂઆત થઈ હતી. આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય હેતુ બચતના મહત્વ વિશે લોકોમાં જાગૃતિ ફેલાવવાનો છે.

ભૌતિકશાસ્ત્રી હોમી જહાંગીર ભાભાની જન્મતિથિ : 30 ઓક્ટોબર

જન્મ : 30 ઓક્ટોબર, 1909

મૃત્યુ : 24 જાન્યુઆરી, 1966

તેઓ ભારતના પરમાણુ કાર્યક્રમના પિતા ગણાય છે. તેમણે ઈન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ, બેંગલોર ખાતે સી. વી. રામનના નેજા હેઠળ કૉસ્મિક રે ઇન્સ્ટિટ્યૂટ સ્થાપના કરી. જે.આર.ડી. તાતાની મદદ વડે તેમણે મુંબઈમાં ટાટા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ફંડામેન્ટલ રિસર્ચનો આરંભ કર્યો.

1948માં તેમણે અટૉમિક એનર્જી કમિશન ઑફ ઇન્ડિયાની સ્થાપના કરી. તેમણે આંતરરાષ્ટ્રીય અણુશક્તિ સભાઓમાં ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું તથા 1955માં તેઓ જીનીવામાં યોજાયેલ સંયુક્ત રાષ્ટ્રની અણુશક્તિના શાંતિમય ઉપયોગોની સભાના પ્રમુખ રહ્યા હતા.

તેમનું મૃત્યુ 1966 માઉન્ટ બ્લાન્ક નજીક વિમાન દુર્ઘટનામાં થયું હતું.

ભાભા અણુસંશોધન કેન્દ્રનું નામ તેમના માનમાં રાખવામાં આવ્યું છે.

International and Economic | current affairs 30 October 2025

ભારતમાં SJ-100 સિવિલ એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન કરવા માટે HAL એ રશિયન કંપની સાથે MoU પર હસ્તાક્ષર કર્યા

કરાર : હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL) અને રશિયાની જાહેર સંયુક્ત સ્ટોક કંપની, યુનાઇટેડ એરક્રાફ્ટ કોર્પોરેશને SJ-100 નાગરિક વિમાનના ઉત્પાદન માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે.

વિશેષતા :

• SJ-100 એ ટ્વીન-એન્જિન, નેરો-બોડી કોમ્યુટર એરક્રાફ્ટ છે જેનો ઉપયોગ પ્રાદેશિક અને ટૂંકા અંતરની મુસાફરી માટે થાય છે. વિશ્વભરમાં 200 થી વધુ વિમાનોનું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું છે અને 16 થી વધુ કોમર્શિયલ એરલાઇન્સ દ્વારા તેનું સંચાલન કરવામાં આવે છે. કરાર હેઠળ, HAL પાસે ભારતમાં સ્થાનિક ગ્રાહકો માટે SJ-100 વિમાનનું ઉત્પાદન કરવાના વિશિષ્ટ અધિકારો હશે.
• અગાઉ, HAL દ્વારા ઉત્પાદિત Avro HS-748 વિમાનનું ઉત્પાદન 1961 થી 1988 દરમિયાન ભારતમાં કરવામાં આવ્યું હતું.

વિશ્વ બેંકે કેરળના આરોગ્ય માટે $280 મિલિયનની લોન મંજૂર કરી | current affairs 30 October 2025

લોન : વિશ્વ બેંકે કેરળ આરોગ્ય પ્રણાલી સુધારણા કાર્યક્રમ (KHSIP) હેઠળ કેરળ માટે $280 મિલિયનની લોન મંજૂર કરી છે, જેથી આરોગ્ય સંભાળની સુલભતા, આયુષ્ય અને સિસ્ટમ સ્થિતિસ્થાપકતામાં વધારો થાય.

ઉદ્દેશ્ય : રાજ્યના આરોગ્ય માળખાને 11 મિલિયન વૃદ્ધો અને સંવેદનશીલ લોકોની વધુ સારી સેવા આપવા માટે પરિવર્તિત કરવાનો છે.

દક્ષિણપૂર્વ એશિયન ફૂટબોલને પ્રોત્સાહન આપવા માટે FIFA એ ASEAN કપ શરૂ કર્યો

અનાવરણ : FIFA પ્રમુખ ગિયાની ઇન્ફન્ટિનોએ એક નવી ફૂટબોલ ટુર્નામેન્ટ – FIFA ASEAN કપ – નું અનાવરણ કર્યું જેનો હેતુ સમગ્ર દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલના ધોરણને ઉન્નત બનાવવાનો છે.

ઘોષણા : આ ઘોષણા 27 ઓક્ટોબર, 2025 ના રોજ કુઆલાલંપુરમાં 47મા ASEAN સમિટમાં કરવામાં આવી હતી, જે FIFA અને ASEAN વચ્ચેના ઐતિહાસિક સહયોગને ચિહ્નિત કરે છે.

આ ટુર્નામેન્ટમાં તમામ 11 ASEAN સભ્ય દેશોની રાષ્ટ્રીય ટીમો ભાગ લેશે, જેમાં પૂર્વ તિમોરનો પણ સમાવેશ થાય છે.

રિલાયન્સ અને મેટાએ ₹855 કરોડના AI સંયુક્ત સાહસનો પ્રારંભ કર્યો

જાહેરાત : રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ અને મેટા પ્લેટફોર્મ્સે એન્ટરપ્રાઇઝ-ગ્રેડ AI ઉત્પાદનો બનાવવા માટે ₹855 કરોડના સંયુક્ત સાહસની જાહેરાત કરી છે. રિલાયન્સ એન્ટરપ્રાઇઝ ઇન્ટેલિજન્સ લિમિટેડ (REIL) નામની નવી એન્ટિટી, ભારત અને પસંદગીના વૈશ્વિક બજારોમાં વ્યવસાયિક ગ્રાહકો માટે AI સોલ્યુશન્સ વિકસાવશે અને તેનું પ્રમાણ વધારશે.

National and Policy current affairs 30 October 2025

સુનિલ અમૃતને “ધ બર્નિંગ અર્થ” માટે બ્રિટિશ એકેડેમી પુરસ્કાર મળ્યો

પ્રાઇઝ : ભારતીય મૂળના ઇતિહાસકાર સુનિલ અમૃતે તેમના ગ્રાઉન્ડબ્રેકિંગ કાર્ય, ધ બર્નિંગ અર્થ: એન એન્વાયર્નમેન્ટલ હિસ્ટ્રી ઓફ ધ લાસ્ટ 500 યર્સ માટે 2025 બ્રિટિશ એકેડેમી બુક પ્રાઇઝ જીત્યો છે.

બ્રિટિશ એકેડેમી બુક પ્રાઇઝ

• ૨૦૧૩ માં સ્થાપિત, બ્રિટિશ એકેડેમી બુક પ્રાઇઝ માનવતા અને સામાજિક વિજ્ઞાનમાં નોન-ફિક્શનમાં શ્રેષ્ઠતાની ઉજવણી કરે છે.
• આ પુરસ્કાર સંશોધન-સમૃદ્ધ લેખનને પ્રોત્સાહન આપવાનો પ્રયાસ કરે છે જે શિષ્યવૃત્તિને સમાજ સાથે જોડે છે.
• ભૂતકાળના વિજેતાઓમાં પેટ્રિક રાઈટ અને કાપ્કા કસાબોવા જેવા લેખકોનો સમાવેશ થાય છે.
• £25,000 ના ગ્રાન્ડ પ્રાઇઝ ઉપરાંત, શોર્ટલિસ્ટ થયેલા લેખકોને દરેક £1,000 મળે છે.

ભારત પ્રથમ APAC-AIG બેઠકનું આયોજન કરશે | 30 October 2025 GPSC Current Affairs

વર્કશોપ : ભારત 28 થી 31 ઓક્ટોબર 2025 દરમિયાન પ્રથમ વખત એશિયા પેસિફિક અકસ્માત તપાસ જૂથ (APAC-AIG) ની બેઠક અને વર્કશોપનું આયોજન કરશે.

પ્રતિનિધિ : આ કાર્યક્રમમાં એશિયા પેસિફિક ક્ષેત્રમાં આંતરરાષ્ટ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન સંગઠન (ICAO) ના સભ્ય દેશોના લગભગ 90 પ્રતિનિધિઓ તેમજ વૈશ્વિક સંગઠનોના નિષ્ણાતો એકઠા થશે.

આયોજન : નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલય હેઠળના એરક્રાફ્ટ અકસ્માત તપાસ બ્યુરો (AAIB) દ્વારા આયોજન કરાયું છે.

ઉદ્ઘાટન : આ કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન કેન્દ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રી શ્રી રામમોહન નાયડુ દ્વારા કરવામાં આવશે.

સહયોગ : APAC-AIG મીટિંગ એ વાર્ષિક ICAO પ્લેટફોર્મ છે જ્યાં એશિયા-પેસિફિક ક્ષેત્રના સભ્ય દેશો વિમાન અકસ્માત અને ઘટના તપાસ સંબંધિત મુખ્ય મુદ્દાઓ પર સહયોગ કરે છે.

આઠમા પગાર પંચની રચનાને કેન્દ્રીય કેબિનેટની મંજૂરી | current affairs 30 October 2025

મંજૂરી : કેન્દ્ર સરકારે ઔપચારિક રૂપે આઠમા પગાર પંચની રચનાને મંજૂરી આપવામાં આવી છે.

લાભ : આઠમું પગાર પંચ લાગુ થયા પછી દેશના 50 લાખ કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ અને 69 લાખ પેન્શનરોને લાભ મળશે. સરકારી કર્મચારીઓને તમામ લાભ 1 જાન્યુઆરી, 2026થી મળશે.

અધ્યક્ષ : આઠમું પગાર પંચ 18 મહિનાની અંદર પોતાની તમામ ભલામણો રજૂ કરશે. આઠમા પગાર પંચની કામગીરી માટે સુપ્રીમ કોર્ટના પૂર્વ જજ રંજના પ્રકાશ દેસાઈની અધ્યક્ષ પદે નિમણૂક કરવામાં આવી છે.

દિલ્હી મેટ્રોના મૌજપુર-મજલિસ પાર્ક કોરિડોરને પ્રતિષ્ઠિત ICI એવોર્ડ મળશે

ICI એવોર્ડ : ચેન્નાઈ સ્થિત ઇન્ડિયન કોંક્રિટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (ICI) એ DMRC ને વર્ષ 2025 માટે પ્રતિષ્ઠિત ICI એવોર્ડની જાહેરાત કરી છે.

શ્રેણી : આ સન્માન મૌજપુરથી મજલિસ પાર્કને જોડતા મેટ્રો કોરિડોરને “દેશમાં ઉત્કૃષ્ટ પ્રીસ્ટ્રેસ્ડ કોંક્રિટ સ્ટ્રક્ચર એવોર્ડ” ની શ્રેણીમાં આપવામાં આવશે.

નેટવર્ક : દિલ્હી મેટ્રોએ અત્યાર સુધીમાં 390 કિલોમીટરથી વધુ નેટવર્ક બનાવ્યું છે, અને ચોથો તબક્કો પૂર્ણ થયા પછી, તે 450 કિલોમીટરથી વધુ થઈ જશે.

State and Other current affairs 30 October 2025

એમ. કે. દાસની ગુજરાતના ચીફ સેક્રેટરી તરીકે નિમણૂક

મુખ્ય સચિવ : વરિષ્ઠ IAS અધિકારી એમ. કે. દાસને ગુજરાતના ચીફ સેક્રેટરી (મુખ્ય સચિવ) તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.

એમ. કે. દાસ

જેમનું પૂરું નામ મનોજ કુમાર દાસ છે.

મનોજ કુમાર દાસનો જન્મ 20મી ડિસેમ્બર 1966ના રોજ બિહારના દરભંગા જિલ્લામાં થયો હતો. તેમણે દેશની પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થા IIT ખડગપુરમાંથી કમ્પ્યુટર સાયન્સમાં બી.ટેક.(ઓનર્સ)ની ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી છે.

તેમણે વડોદરા અને સુરત મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના કમિશ્નર તરીકે સફળતાપૂર્વક કામ કર્યું છે.

ગુજરાત મરીન બોર્ડ(GMB)ના ચેરમેન તરીકે તેમણે રાજ્યના દરિયાકાંઠાના વિકાસ અને બંદર સંચાલનના ક્ષેત્રે નવી નીતિઓ અમલમાં મૂકીને મહત્ત્વનું યોગદાન આપ્યું હતું.

વર્ષ 2018માં તેમની નિમણૂક મુખ્યમંત્રીના પ્રિન્સિપલ સેક્રેટરી તરીકે થઈ હતી.

હાલમાં તેઓ મુખ્યમંત્રી કાર્યાલય(CMO)માં અધિક મુખ્ય સચિવ તરીકે કાર્યરત છે.

રાજ્યકક્ષાનો ‘ક્લાઇમેટ ચેન્જ એવોર્ડ્સ’ | current affairs 30 October 2025

એવોર્ડ્સ : ‘પ્લાસ્ટિક મુક્ત ગામ’ થકી ક્લાઈમેન્ટ ચેન્જની અનોખી પહેલ શરૂ કરનાર રાજ્યની ત્રણ સરકારી પ્રાથમિક શાળાઓને તાજેતરમાં ક્લાઇમેટ ચેન્જ વિભાગ દ્વારા ગાંધીનગર ખાતે વર્ષ ૨૦૨૫-૨૬નો રાજ્યકક્ષાનો ‘ક્લાઇમેટ ચેન્જ એવોર્ડ્સ’ એનાયત કરાયો છે.

શાળા : ‘શૈક્ષણિક સંસ્થા’ શ્રેણી હેઠળ આવતી આ સરકારી પ્રાથમિક શાળાઓમાં ગાંધીનગર જિલ્લાની પાલજ અને અહમદપુર પ્રાથમિક શાળા તેમજ ખેડા જિલ્લાની સિંહુજકુમાર પ્રાથમિક શાળાનો સમાવેશ થાય છે.

ઇનામ : જેમાં પ્રથમ, દ્ધિતીય અને તૃતીય વિજેતા આ શાળાઓને રાજ્ય સરકાર દ્વારા અનુક્રમે રૂ.૧ લાખ, ૭૫ હજાર અને ૫૦ હજારનું રોકડ ઇનામ આપી સન્માનિત કરવામાં આવી છે.