14 November 2025 GPSC Current Affairs

Important 14 November 2025 GPSC Current Affairs

વિશ્વ ડાયાબિટીસ દિવસ : 14 નવેમ્બર

વિશ્વ ડાયાબિટીસ દિવસ દર વર્ષે 14 નવેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે. વર્ષ 1991માં ઈન્ટરનેશનલ ડાયાબિટીસ ફેડરેશન અને વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશને સંયુક્ત રીતે દર વર્ષે વિશ્વ ડાયાબિટીસ દિવસનું આયોજન કરવાનું વિચાર્યું જેથી લોકોને આ ગંભીર બીમારી વિશે જાગૃત કરવામાં આવે. આ માટે 14 નવેમ્બરના રોજ દિવસ પસંદ કર્યો અને વર્ષ 1991થી આ તારીખે વિશ્વ ડાયાબિટીસ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. ખરાબ જીવનશૈલી, બેઠાડું જીવન, કસરતનો અભાવ જેવા વિવિધ પરિબળોના લીધે ભારત સહિત દુનિયાભરના દેશોમાં ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સંખ્યા વધી રહી છે.

જવાહરલાલ નેહરુની જન્મજયંતિ : 14 નવેમ્બર | 14 November 2025 GPSC Current Affairs

જન્મ 14 નવેમ્બર, 1889

મૃત્યુ : 27 મે, 1964

તેમનો જન્મ બૅરિસ્ટર મોતીલાલ નેહરુને ત્યાં સૌથી મોટા પુત્ર તરીકે, ઉત્તરપ્રદેશ રાજયમાં આવેલા અલ્હાબાદ શહેરમાં થયો હતો.

1907માં નેહરુએ કેમ્બ્રિજ માટે પ્રવેશ પરીક્ષા આપી અને કુદરતી વિજ્ઞાન ભણવા માટે ટ્રિનિટી કૉલેજમાં ગયા. પોતાની કૅમ્બ્રિજની આ ટ્રાઈપૉસમાં જવાહરલાલ દ્વિતીય ક્રમે ઉત્તીર્ણ થયા અને 1910માં સ્નાતક થયા.

કેમ્બ્રિજની ડિગ્રી લઈને 1910માં તેઓ લંડનમાં ઇનર ટેમ્પલમાં દાખલ થયા અને 1912માં બૅરિસ્ટર થયા.

ઇંગ્લૅન્ડમાં સાત વર્ષ અભ્યાસ કરીને તેઓ ભારત આવ્યા. તેમણે અલ્લાહાબાદની વડી અદાલતમાં વકીલાત શરૂ કરી.

નહેરુ 1923માં બે વરસ માટે કૉંગ્રેસ પક્ષના મહામંત્રી બન્યા અને અલ્લાહાબાદ મ્યુનિસિપાલટીના પ્રમુખ પણ બન્યા. 1927માં બીજાં બે વરસ માટે તેઓ કૉંગ્રેસ પક્ષના મહામંત્રી બન્યા.

ડિસેમ્બર, 1929માં લાહોરમાં મળનારા કૉંગ્રેસ અધિવેશનના પ્રમુખપદે, ગાંધીજીના સૂચનથી નહેરુની વરણી થઈ.

કૉંગ્રેસ પ્રમુખ તરીકે નહેરુ સૌથી વધારે વાર, 1929, 1936, 1937, 1946 અને 1951–54 – એમ પાંચ વાર ચૂંટાયા હતા.

પોતાના જેલવાસ દરમ્યાન નેહરુએ “ગ્લિમપ્સીઝ ઓફ વર્લ્ડ હિસ્ટ્રી” (1934), પોતાની “આત્મકથા” (1936), અને “ધ ડિસ્કવરી ઓફ ઈન્ડિયા” (1946) લખ્યાં.

ભારતના સૌથી પહેલા અને અત્યાર સુધી સૌથી લાંબો શાસનકાળ ધરાવતા વડાપ્રધાન હતા, વડા પ્રધાન તરીકે તેઓએ 1947 થી 1964 સુધી સેવા આપી હતી.

ભારતમાં તેમનો જન્મદિવસ, 14 નવેમ્બર, બાળદિન તરીકે ઉજવાય છે. ભારતભરમાં બાળકો તેમને ચાચા નેહરુ તરીકે યાદ કરે છે.

ઈ. સ. 1955માં નહેરુને ભારતનો શ્રેષ્ઠ ખિતાબ ‘ભારતરત્ન’ રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.

International and cultural Current Affairs 14 November 2025

ઇઝરાયલમાં જામ સાહેબની પ્રતિમાનું અનાવરણ

અનાવરણ : ઇઝરાયલના નેવાતિમમાં મહારાજા દિગ્વિજયસિંહજી રણજીતસિંહજીની પ્રતિમાનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન તેમણે યહૂદીઓ સહિત લગભગ 1,000 પોલિશ બાળકોને આશ્રય આપ્યો હતો.

ઉપમા : ભારતીય રાજદૂત જે.પી. સિંહ અને પોલિશ રાજદૂતે તેમને ‘માનવતાનું ઉદાહરણ’ અને ‘આશાનું કિરણ’ ગણાવ્યું.

સન્માનિત : ભારતના રજવાડા, નવાનગરના મહારાજાને ભારતીય યહૂદી હેરિટેજ સેન્ટર (IJHC) અને કોચીન યહૂદી હેરિટેજ સેન્ટર (CJHC) દ્વારા યુદ્ધ દરમિયાન તેમની ‘અનુકરણીય કરુણા’ માટે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. નવાનગરને હાલના સમયે ગુજરાતના જામનગર તરીકે ઓળખાય છે.

કોલંબો યુનિવર્સિટી ખાતે ભારત-શ્રીલંકા સંસ્કૃત મહોત્સવનો પ્રારંભ થયો

ઉદ્ઘાટન : ભારત-શ્રીલંકા સંસ્કૃત મહોત્સવનું ઉદ્ઘાટન ૧૦ નવેમ્બર ૨૦૨૫ ના રોજ કોલંબો યુનિવર્સિટી ખાતે કરવામાં આવ્યું હતું, જે વિશ્વની સૌથી જૂની અને સૌથી આદરણીય શાસ્ત્રીય ભાષાઓમાંની એક સંસ્કૃતને સાચવવા અને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ભારત અને શ્રીલંકા દ્વારા નવી પ્રતિબદ્ધતાને ચિહ્નિત કરે છે.

ઉદ્દેશ્ય : એ બતાવવાનો છે કે સંસ્કૃત ફક્ત સંગ્રહિત કરવા માટે એક પ્રાચીન લિપિ નથી, પરંતુ સાહિત્ય, ફિલસૂફી અને કલામાં કાયમી સુસંગતતા ધરાવતી જીવંત, વિકસિત ભાષા છે.

Health and Development | 14 November 2025 GPSC Current Affairs

છેલ્લા દાયકામાં ભારતમાં ક્ષય રોગના કેસોમાં 21% ઘટાડો નોંધાયો: WHO રિપોર્ટ

ઘટાડો : છેલ્લા દાયકામાં ભારતમાં કુલ ક્ષય રોગના કેસોમાં 21 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જે વૈશ્વિક સરેરાશ 12 ટકા કરતા લગભગ બમણો છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠનના ગ્લોબલ ટીબી રિપોર્ટ 2025 મુજબ, દેશમાં ટીબીના દર્દીઓની સંખ્યા 2015 માં પ્રતિ લાખ વસ્તી દીઠ 237 થી ઘટીને 2024 માં પ્રતિ લાખ 187 થઈ ગઈ છે.

મૃત્યુદર : ક્ષય રોગને કારણે મૃત્યુદર પણ 2015 માં પ્રતિ લાખ વસ્તીએ 28 હતો તે ઘટીને ગયા વર્ષે પ્રતિ લાખ 21 થયો છે.

સિક્કિમ ૧૩ થી ૧૬ નવેમ્બર દરમિયાન ૧૩મા આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસન માર્ટ (ITM)નું આયોજન કરશે | 14 November 2025 GPSC Current Affairs

૧૩મી આવૃત્તિ : ભારત સરકારના પર્યટન મંત્રાલય દ્વારા ૧૩ થી ૧૬ નવેમ્બર ૨૦૨૫ દરમિયાન સિક્કિમના ગંગટોક ખાતે ઉત્તર પૂર્વીય ક્ષેત્ર માટે આંતરરાષ્ટ્રીય પર્યટન માર્ટ (ITM) ની ૧૩મી આવૃત્તિનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે.

મુખ્ય કાર્યક્રમ : ઇન્ટરનેશનલ ટુરિઝમ માર્ટ એ પર્યટન મંત્રાલયનો વાર્ષિક મુખ્ય કાર્યક્રમ છે, જે ઉત્તર પૂર્વીય ક્ષેત્ર – ભારતની “અષ્ટ લક્ષ્મી” – ની પર્યટન સંભાવનાને સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય બંને પ્રેક્ષકો સમક્ષ પ્રદર્શિત કરવા માટે રચાયેલ છે.

ભાગ : જેમાં સ્પેન, થાઇલેન્ડ, ફ્રાન્સ, રશિયા, જર્મની, વિયેતનામ અને અન્ય દેશો સહિત આશરે ૧૯ દેશોના પ્રતિનિધિઓ ભાગ લેશે.

National and Economic Current Affairs 14 November 2025

કેબિનેટે રૂ.25 હજાર કરોડના ‘એક્સપોર્ટ પ્રમોશન મિશન’ને મંજૂરી આપી

મંજૂરી : કેબિનેટની બેઠકમાં ‘એક્સપોર્ટ પ્રમોશન મિશન’ માટે 25,060 કરોડ રૂપિયાને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ મિશન હેઠળ ભારતને વૈશ્વિક મેન્યુફેક્ચરિંગ અને એક્સપોર્ટ હબ બનાવવામાં આવશે, જેના કારણે નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગોને મોટો ફાયદો થશે.

આનાથી ભારતને વ્યૂહાત્મક ખનીજોની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ મળશે, જે ઈલેક્ટ્રોનિક્સ, ડિફેન્સ અને ગ્રીન એનર્જી સેક્ટર માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે.

ઇમ્ફાલમાં રાષ્ટ્રીય આદિવાસી ફિલ્મ મહોત્સવ અને કાર્નિવલનો પ્રારંભ | Current Affairs 14 November 2025

પ્રારંભ : જનજાતિય ગૌરવ વર્ષ ઉજવણીના ભાગ રૂપે મણિપુરની રાજધાની ઇમ્ફાલમાં ચાર દિવસીય રાષ્ટ્રીય આદિવાસી ફિલ્મ મહોત્સવ અને કાર્નિવલનો પ્રારંભ થયો. આ મહોત્સવમાં નવ રાજ્યોની 23 આદિવાસી ફિલ્મો પ્રદર્શિત કરવામાં આવી રહી છે અને સિનેમા અને સંસ્કૃતિ દ્વારા ભારતના વૈવિધ્યસભર આદિવાસી વારસાની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે.

ઉદ્દેશ્ય :  દેશના આદિવાસી સમુદાયોના આદિવાસી સિનેમા, સંસ્કૃતિ અને સર્જનાત્મક અભિવ્યક્તિને પ્રોત્સાહન આપવા અને ઉજવવાનો છે.

આયોજન : આ મહોત્સવ આ મહિનાની ૧૫મી તારીખ સુધી સિટી કન્વેન્શન સેન્ટર અને મણિપુર સ્ટેટ ફિલ્મ ડેવલપમેન્ટ સોસાયટી (MSFDS) સંકુલમાં યોજાશે. આ કાર્યક્રમમાં મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા, પશ્ચિમ બંગાળ અને છ પૂર્વોત્તર રાજ્યોની ફિલ્મો દર્શાવવામાં આવી રહી છે.

પંજાબ રાજ્યભરમાં સુધારેલી ભારત નેટ યોજના લાગુ કરનાર પ્રથમ રાજ્ય બન્યું

પ્રથમ રાજ્ય : પંજાબ સમગ્ર રાજ્યમાં સુધારેલી ભારત નેટ યોજના લાગુ કરનાર દેશનું પ્રથમ રાજ્ય બન્યું છે. આ યોજના દ્વારા સરહદી રાજ્યનું દેશના કોઈપણ સ્થળેથી લાઈવ મોનિટરિંગ કરી શકાય છે.

સેવા : રાજ્યના 43 છાયા વિસ્તારોમાં ઇન્ટરનેટ અને બ્રોડબેન્ડ સેવાઓ પૂરી પાડવામાં આવી છે, જેમાં ફક્ત એક ગામ બાકી છે. નવેમ્બર મહિનાના અંત સુધીમાં, દરેક ગામને યોજનાના દાયરામાં લાવવામાં આવશે.

ભારત નેટ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય : દેશની તમામ ગ્રામ પંચાયતો ઉપરાંત ઘરો અને સંસ્થાઓને બ્રોડબેન્ડ કનેક્ટિવિટી પૂરી પાડવાનો છે.

Government and Policy Current Affairs 14 November 2025

ભાજપના સાંસદ અપરાજિતા સારંગીને મુખ્ય સુધારા બિલો પર સંયુક્ત સંસદીય સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા

અધ્યક્ષ : ભાજપના સાંસદ અપરાજિતા સારંગીને બંધારણ (૧૩૦મો સુધારો) બિલ, ૨૦૨૫, જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારો) બિલ, ૨૦૨૫ અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સરકાર (સુધારો) બિલ, ૨૦૨૫ની તપાસ માટે સંસદની સંયુક્ત સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.

સભ્ય : એકત્રીસ સભ્યોની સમિતિમાં ભાજપના પંદર સાંસદો, એનડીએના સાથી પક્ષોના અગિયાર, વિપક્ષના ચાર અને એક નામાંકિત સભ્યનો સમાવેશ થાય છે.

બિલ : ૨૦ ઓગસ્ટના રોજ ચોમાસુ સત્રના છેલ્લા દિવસે રજૂ કરાયેલા ત્રણ બિલમાં વડા પ્રધાન, મુખ્યમંત્રીઓ અને મંત્રીઓને ગંભીર આરોપોમાં ત્રીસ દિવસ સુધી અટકાયતમાં રાખવા પર આપમેળે દૂર કરવાની માંગ કરવામાં આવી છે.

વડાપ્રધાનની અધ્યક્ષતામાં ભગવાન બિરસા મુંડાની 150મી જન્મજયંતિની રાષ્ટ્રીય કક્ષાની ભવ્ય ઉજવણી નર્મદાના ડેડિયાપાડા ખાતે થશે | Current Affairs 14 November 2025

અધ્યક્ષતા : ભગવાન બિરસા મુંડાની 150મી જન્મજયંતિની રાષ્ટ્રીય કક્ષાની ઉજવણી વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીની અધ્યક્ષતા હેઠળ નર્મદા જિલ્લાના ડેડિયાપાડા ખાતે આગામી તા. 15 નવેમ્બર, 2025ના રોજ થશે. આ ઉજવણી દરમિયાન વડાપ્રધાન રૂ.8,400 કરોડથી વધુના કામોના લોકાર્પણ-ખાતમુહૂર્ત કરીને ગુજરાતને વિવિધ વિકાસ પ્રકલ્પોની ભેટ આપશે.

વિશેષ નાટ્ય : તા. 15 નવેમ્બરે એકતાનગર ખાતે ભગવાન બિરસા મુંડાના જીવન પર આધારિત વિશેષ નાટ્ય પ્રસ્તુતિ પણ રજૂ કરવામાં આવશે.

જનજાતિય ગૌરવ દિવસ : વર્ષ 2021થી તા. 15, નવેમ્બરના રોજ ભગવાન બિરસા મુંડાના જન્મદિવસને સમગ્ર દેશમાં ‘જનજાતિય ગૌરવ દિવસ’ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.

મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે ‘ઈ-નોટરી’ સિસ્ટમ માટે નોટરી પોર્ટલ કર્યું લોન્ચ

પ્રમાણપત્રો : મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે રાજ્ય સરકારના કાયદા વિભાગ અને ગુજરાત બાર કાઉન્સિલના સંયુક્ત ઉપક્રમે નોટરી તરીકે પસંદગી પામેલા ૧૫૦૦થી વધુ એડવોકેટશ્રીઓને ગાંધીનગરમાં યોજાયેલા કાર્યક્રમમાં પ્રમાણપત્રો એનાયત કર્યા હતા.

નોટરી પોર્ટલ : તેમણે રાજ્યમાં ઈ-નોટરી સિસ્ટમ વિકસાવવા માટે નોટરી પોર્ટલને લોન્ચ કરી. નવા પોર્ટલથી દરેક લીગલ ડોક્યુમેન્ટ ભવિષ્યમાં સુરક્ષિત અને પ્રમાણિત કરવાની સાથે વર્ષો સુધી તેનો સેન્ટ્રલ રેકોર્ડ જાળવવામાં પણ મદદ મળશે. નોટરીની તમામ કાર્યવાહીનું તબક્કાવાર ડિજિટલાઈઝેશન થતા કાગળોનો વપરાશ ઘટશે અને પર્યાવરણનું રક્ષણ થશે.