9 October 2025 GPSC Current Affairs
Today’s 9 October 2025
Important current affairs 9 October 2025
વિશ્વ ટપાલ દિવસ : 9 ઓક્ટોબર | current affairs 9 October 2025
વિશ્વ ટપાલ દિવસ દર વર્ષે 9 ઓક્ટોબરના રોજ ઉજવાય છે. ટપાલ સેવાઓની ઉપયોગિતા અને તેની શક્યતાઓને ધ્યાનમાં રાખીને, યુનિવર્સલ પોસ્ટલ યુનિયન દ્વારા દર વર્ષે 9 ઓક્ટોબરે વિશ્વ ટપાલ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. વિશ્વ ટપાલ દિવસનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રાહકોમાં ટપાલ વિભાગના ઉત્પાદનો વિશે માહિતી પ્રદાન કરવાનો, તેમને જાગૃત કરવાનો અને પોસ્ટ ઓફિસો વચ્ચે સુમેળ સ્થાપિત કરવાનો છે.
તમામ દેશો વચ્ચે ટપાલ – પત્રોની સરળ અવરજવરને ધ્યાનમાં રાખીને, 9 ઑક્ટોબર, 1874 ના રોજ, 22 દેશોએ બર્ન, સ્વિટ્ઝર્લેન્ડમાં જનરલ પોસ્ટલ યુનિયનની રચના કરવા માટે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. 1 જુલાઈ, 1876ના રોજ, ભારત યુનિવર્સલ પોસ્ટલ યુનિયનનું સભ્ય બન્યું હતુ અને આ સભ્યપદ મેળવનાર પ્રથમ એશિયન દેશ બન્યો હતો. વિશ્વ ટપાલ દિવસની ઉજવણીના ભાગરૂપે ભારતમાં ભારતીય ટપાલ વિભાગ દ્વારા 9થી 14 ઓક્ટોબર દરમિયાન વિશ્વ ટપાલ સપ્તાહની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
ટોક્યોમાં ઈ.સ. 1969ની યુનિવર્સલ પોસ્ટલ કોંગ્રેસ દ્વારા પહેલી વખત આ દિવસની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.
ટૂંકી વાર્તા લેખક જોસેફ ઇગ્નાસ મેકવાનની જન્મતિથી : 9 ઓક્ટોબર | current affairs 9 October 2025
જન્મ : 09 ઓક્ટોબર, 1936
મૃત્યુ : 28 માર્ચ, 2010
જોસેફ મેકવાનના દાદા ધર્મે હિંદુ હતા પણ 1892માં તેમણે ખ્રિસ્તી ધર્મ અપનાવ્યો. જોસેફ મેકવાનનો જન્મ ખેડાના તરણોલ (હાલમાં આણંદ તાલુકો) ગામમાં થયો હતો. તેમના કુટુંબનું મૂળ વતન બાજુનું ઓડ ગામ હતું. તેમના પિતા ઇગ્નાસ (ડાહ્યાલાલ) તરણોલની ખ્રિસ્તી મિશનરી સંસ્થામાં કામ કરતા હતા.
1967માં તેઓ પ્રથમ વર્ગમાં બી. એ.; 1969માં દ્વિતિય વર્ગમાં એમ.એ. અને 1971માં પ્રથમ વર્ગમાં બી.એડ. થયા. કોલેજમાં લેક્ચરર તરીકેની કારકિર્દિમાં તેમને કોલેજની નોકરી છોડી દઇ ગામડાની શાળામાં જવા દબાણ કરવામાં આવ્યુ અને અન્ય ઘણી તક્લીફો સહન કરવી પડી.
નવલકથાઓ
- આંગળિયાત
- લક્ષ્મણની અગ્નીપરીક્ષા
- મારી પરણેતર
- મનખાની મિરાત
- બીજ ત્રીજનાં તેજ
- આજન્મ અપરાધી
- દાદાનો દેશ
- માવતર
- અમર ચાંદલો
- દરિયા
- ભીની માટી કોરાં મન
- સંગવટો
પુરસ્કારો
- સેંટ ઝેવિયર્સ સુવર્ણચંદ્રક, સંસ્કાર ઍવોર્ડ, અભિવાદન ટ્રોફી, મેઘ રત્ન ઍવોર્ડ, ધનજી કાનજી સુવર્ણચંદ્રક, કનૈયાલાલ મુંશી સુવર્ણચંદ્રક
National and international current affairs 9 October 2025
ભૌતિકશાસ્ત્રનો નોબેલ પુરસ્કાર 2025
કોને અપાશે : ભૌતિકશાસ્ત્રમાં 2025નો નોબેલ પુરસ્કાર જોન ક્લાર્ક, મિશેલ એચ ડેવોરેટ અને જ્હોન એમ માર્ટિનિસને આપવાની જાહેરાત થઈ છે.
શોધ : ઇલેક્ટ્રિક સર્કિટમાં મેક્રોસ્કોપિક ક્વોન્ટમ મિકેનિકલ ટનલિંગ અને એનર્જી ક્વોન્ટિસેશન શોધ બદલ તેમને નોબેલ પુરસ્કાર એનાયત કરાશે.
શોધની મહત્વપૂર્ણતા
- પહેલાં ક્વોન્ટમ અસરો ફક્ત અણુ સ્તરે થતી હતી, પરંતુ હવે તેનો ઉપયોગ સર્કિટ – કમ્પ્યુટર્સ, સેન્સર્સ અને તબીબી ઉપકરણોમાં થાય છે.
- ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ: ક્યુબિટ્સ એવા સુપરકોમ્પ્યુટર્સને પાવર આપશે જે હવામાન અને ક્રિપ્ટોગ્રાફીમાં સમસ્યાઓનું નિરાકરણ લાવી શકે છે.
- સેન્સર્સ: વધુ સારા એમઆરઆઈ મશીનો અને ડિટેક્ટર.
- સુપરકન્ડક્ટર્સ: ઊર્જા-મુક્ત વાયર જે વીજળી બચાવશે.
વિજેતા
- જોન ક્લાર્ક: યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, બર્કલે ખાતે પ્રોફેસર. તેમણે 1980 માં જોસેફસન જંકશન (એક સુપરકન્ડક્ટિંગ ડિવાઇસ) માં ક્વોન્ટમ ટનલિંગ શોધ્યું.
- મિશેલ એચ. ડેવોરેટ: યેલ યુનિવર્સિટી ખાતે પ્રોફેસર. તેમણે સર્કિટ ક્વોન્ટમ ઇલેક્ટ્રોડાયનેમિક્સ (સર્કિટ ક્વોન્ટમ ફિઝિક્સ) વિકસાવ્યું.
- જોન એમ. માર્ટિનિસ: યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, સાન્ટા બાર્બરા ખાતે પ્રોફેસર. તેમણે ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટર્સનો આધાર, ક્વોન્ટમ બિટ્સ (ક્વિબિટ્સ) માં ઊર્જા ક્વોન્ટાઇઝેશનનું પ્રદર્શન કર્યું.
લદ્દાખના મેગ લા ખાતે BRO એ વિશ્વનો સૌથી ઊંચો મોટરેબલ રોડ બનાવ્યો | 9 October 2025 GPSC Current Affairs
ગિનિસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ : બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન (BRO) ના પ્રોજેક્ટ હિમાંકે લદ્દાખમાં સમુદ્ર સપાટીથી 19,400 ફૂટ ઉપર મેગ લા પાસ પર વિશ્વનો સૌથી ઊંચો મોટરેબલ રોડ બનાવીને પોતાના જ ગિનિસ વર્લ્ડ રેકોર્ડને તોડી નાખ્યો છે.
આ 2021 માં ઉમલિંગ લા (19,024 ફૂટ) ખાતે સ્થાપિત અગાઉના રેકોર્ડને વટાવી ગયો છે.
પ્રોજેક્ટ હિમાંક
- તે ભારતના સંરક્ષણ મંત્રાલયના બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન હેઠળનો એક પ્રોજેક્ટ છે.
- તેની સ્થાપના ઓગસ્ટ 1985 માં ભારત-ચીન બોર્ડર રોડ પ્રોજેક્ટ હેઠળ લદ્દાખ અને જમ્મુ અને કાશ્મીરના ભાગોમાં રોડ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકાસને સરળ બનાવવા માટે કરવામાં આવી હતી.
- તે ખારદુંગ લા, તાંગલાંગ લા અને ચાંગ લા પાસ પર વિશ્વના કેટલાક સૌથી ઊંચા મોટરેબલ રસ્તાઓ બનાવવા માટે જાણીતું છે.
બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન
- BRO એ સંરક્ષણ મંત્રાલય હેઠળ કાર્યરત એક ભારતીય કાર્યકારી દળ છે. BRO નું સૂત્ર “શ્રમેણ સર્વમ સાધનમ” છે, જેનો અર્થ થાય છે “સખત મહેનત દ્વારા બધું પ્રાપ્ત કરી શકાય છે.”
- બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન 7 મે ના રોજ તેનો સ્થાપના દિવસ ઉજવે છે. BRO હવે 11 રાજ્યો અને ત્રણ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 18 પ્રોજેક્ટ્સ સાથે વિકસ્યું છે.
- 2023-24માં, BRO એ 125 માળખાગત પ્રોજેક્ટ્સ પૂર્ણ કર્યા.
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ‘પીએમ-સેતુ યોજના’નું ઉદ્ઘાટન કર્યું | 9 October 2025 GPSC Current Affairs
અનાવરણ : પ્રધાનમંત્રી મોદીએ પીએમ-સેતુ યોજના (ઉન્નત કૌશલ્ય ધરાવતી ITIs દ્વારા પ્રધાનમંત્રી કૌશલ્ય અને રોજગારક્ષમતા પરિવર્તન)નું અનાવરણ કર્યું.
બજેટ : આ યોજના હેઠળ, 1,000 ITIs ને અદ્યતન તાલીમ કેન્દ્રોમાં પરિવર્તિત કરવા માટે ₹60,000 કરોડનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું છે.
તેમણે શાળાઓમાં 1,200 વ્યાવસાયિક પ્રયોગશાળાઓનું પણ ઉદ્ઘાટન કર્યું, જેનો ઉદ્દેશ્ય વ્યાવસાયિક શિક્ષણને મહત્વાકાંક્ષી બનાવવા અને આત્મનિર્ભર ભારત માટે કુશળ કાર્યબળ બનાવવાનો છે.
પાંચ રાષ્ટ્રીય કૌશલ્ય તાલીમ સંસ્થાઓ – ભુવનેશ્વર, ચેન્નાઈ, હૈદરાબાદ, કાનપુર અને લુધિયાણા – ને વૈશ્વિક જોડાણો સાથે સહયોગમાં શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્રોમાં અપગ્રેડ કરવામાં આવશે.
બિહાર રાજ્ય સંબંધિત જાહેરાતો
મુખ્યમંત્રી નિશ્ચય સ્વ-સહાય ભથ્થું યોજના : પ્રધાનમંત્રી બિહારની પુનર્ગઠિત મુખ્યમંત્રી નિશ્ચય સ્વ-સહાય ભથ્થું યોજનાનું ઉદ્ઘાટન કરશે, જે હેઠળ લગભગ પાંચ લાખ સ્નાતક યુવાનોને ₹1,000 નું માસિક ભથ્થું અને બે વર્ષ માટે મફત કૌશલ્ય તાલીમ મળશે.
બિહાર વિદ્યાર્થી ક્રેડિટ કાર્ડ યોજના : તેઓ ફરીથી ડિઝાઇન કરાયેલ બિહાર વિદ્યાર્થી ક્રેડિટ કાર્ડ યોજનાનો પણ પ્રારંભ કરશે, જે ₹4 લાખ સુધીની સંપૂર્ણપણે વ્યાજમુક્ત શિક્ષણ લોન પૂરી પાડશે, જેનાથી ઉચ્ચ શિક્ષણનો નાણાકીય બોજ નોંધપાત્ર રીતે ઘટશે.
બિહાર યુવા આયોગ : બિહાર યુવા આયોગનું ઔપચારિક ઉદ્ઘાટન કરશે. આ આયોગ 18 થી 45 વર્ષની વયના લોકો માટે એક વૈધાનિક સંસ્થા છે.
જનનાયક કર્પૂરી ઠાકુર કૌશલ્ય યુનિવર્સિટી : પ્રધાનમંત્રી બિહારમાં જનનાયક કર્પૂરી ઠાકુર કૌશલ્ય યુનિવર્સિટીનું પણ ઉદ્ઘાટન કરશે.
નવી શૈક્ષણિક અને સંશોધન સુવિધાઓ : પ્રધાનમંત્રીએ બિહારની ચાર યુનિવર્સિટીઓ – પટણા યુનિવર્સિટી, મધેપુરામાં ભૂપેન્દ્ર નારાયણ મંડલ યુનિવર્સિટી, છપરામાં જય પ્રકાશ યુનિવર્સિટી અને પટણામાં નાલંદા ઓપન યુનિવર્સિટી – માં પીએમ-ઉષા (પ્રધાનમંત્રી ઉચ્ચ શિક્ષણ અભિયાન) હેઠળ નવી શૈક્ષણિક અને સંશોધન સુવિધાઓનો શિલાન્યાસ કર્યો.
મહારાષ્ટ્ર, મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાત અને છત્તીસગઢના 18 જિલ્લાઓને આવરી લેતા ચાર મલ્ટીટ્રેકિંગ પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી | 9 October 2025 GPSC Current Affairs
મંજૂરી : પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં આર્થિક બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ રેલવે મંત્રાલયના ચાર પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી આપી છે, જેનો કુલ ખર્ચ આશરે ₹24,634 કરોડ છે.
વર્ધા – ભુસાવલ – ત્રીજી અને ચોથી લાઇન – 314 કિમી (મહારાષ્ટ્ર)
ગોંદિયા – ડોંગરગઢ – ચોથી લાઇન – 84 કિમી (મહારાષ્ટ્ર અને છત્તીસગઢ)
વડોદરા – રતલામ – ત્રીજી અને ચોથી લાઇન – 259 કિમી (ગુજરાત અને મધ્યપ્રદેશ)
ઇટારસી – ભોપાલ – બીના – ચોથી લાઇન – 237 કિમી (મધ્યપ્રદેશ)
18 જિલ્લાઓને આવરી લેતા આ ચાર પ્રોજેક્ટ્સ ભારતીય રેલવેના હાલના નેટવર્કને આશરે 894 કિમી સુધી વિસ્તૃત કરશે.
આયોજન અને હેતુ : આ પ્રોજેક્ટ્સ પ્રધાનમંત્રી ગતિ શક્તિ રાષ્ટ્રીય માસ્ટર પ્લાન હેઠળ આયોજિત છે, જે સંકલિત આયોજન અને હિસ્સેદારોના પરામર્શ દ્વારા મલ્ટી-મોડલ કનેક્ટિવિટી અને લોજિસ્ટિક્સ કાર્યક્ષમતા વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આ પ્રોજેક્ટ્સ લોકો, માલસામાન અને સેવાઓની અવરજવર માટે સીમલેસ કનેક્ટિવિટી પ્રદાન કરશે.
DRDO અને ત્રિ-સેવાઓએ લશ્કરી સંદેશાવ્યવહારને પ્રમાણિત કરવા માટે IRSA 1.0 રજૂ કર્યું
સહયોગ : સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠન (DRDO) એ ઇન્ટિગ્રેટેડ ડિફેન્સ સ્ટાફ (IDS) અને ટ્રાઇ-સર્વિસીસના સહયોગથી લશ્કરી સંદેશાવ્યવહારમાં આંતર-કાર્યક્ષમતાને સક્ષમ બનાવવા માટે ભારતીય રેડિયો સોફ્ટવેર આર્કિટેક્ચર (IRSA) ધોરણ 1.0 બહાર પાડ્યું.
IRSA એ સોફ્ટવેર ડિફાઇન્ડ રેડિયો (SDR) માટે એક વ્યાપક સોફ્ટવેર સ્પષ્ટીકરણ છે, જે પ્રમાણિત ઇન્ટરફેસ, એપ્લિકેશન પ્રોગ્રામિંગ ઇન્ટરફેસ, એક્ઝિક્યુશન વાતાવરણ અને વેવફોર્મ પોર્ટેબિલિટી મિકેનિઝમ્સને વ્યાખ્યાયિત કરે છે.
Economic and cultural current affairs 9 October 2025
મુંબઈમાં FICCI ફ્રેમ્સના રજત જયંતી સંસ્કરણનું ઉદ્ઘાટન થયું
ઉદ્ઘાટન : FICCI FRAMES ના રજત જયંતિ આવૃત્તિનું ઉદ્ઘાટન મુંબઈમાં કરવામાં આવ્યું હતું.
મહેમાન : આ કાર્યક્રમમાં માહિતી અને પ્રસારણ સચિવ સંજય જાજુ અને અભિનેતા આયુષ્માન ખુરાના ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
આ ઉદ્યોગ 25 હજાર કરોડ રૂપિયાથી દસ ગણો વધીને 2 લાખ 50 હજાર કરોડ રૂપિયા થયો છે.
WAVES OTT પ્લેટફોર્મ : આ પ્લેટફોર્મની કલ્પના તમામ ભારતીય સામગ્રી માટે એક-સ્ટોપ શોપ તરીકે કરવામાં આવી છે. આ પ્લેટફોર્મ પ્રસાર ભારતીના સમૃદ્ધ વારસા અને વારસા પર બનેલ છે.
અમિત શાહે ગોવાની ‘મ્હાજે ઘર’ યોજના શરૂ કરી | 9 October 2025 GPSC Current Affairs
અનાવરણ : કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે તલેઈગાંવમાં એક સમારોહમાં ગોવાની ‘મ્હાજે ઘર’ યોજનાનું અનાવરણ કર્યું.
હેતુ : જેનો હેતુ સરકારી અને સમુદાયની જમીન પર બનેલા ઘરોને કાયદેસર બનાવવાનો અને લાંબા સમયથી રહેતા રહેવાસીઓને માલિકી હકો આપવાનો છે.
પોલીસ, મામલતદાર, તલાટી, પંચાયત સચિવો અને ડેપ્યુટી કલેક્ટર જેવા અધિકારીઓને લોકાર્પણ પછી નવા અતિક્રમણને રોકવા માટે સત્તા આપવામાં આવશે.
મણિપુરમાં મેરા હૌચોંગબાની ઉજવણી | current affairs 9 october 2025
ઉત્સવ : મણિપુરમાં મેરા હૌચોંગબા ઉત્સવ ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે, જે પર્વત-ખીણ એકતાનું પ્રતીક છે.
ગ્રામ વડાઓ આ ઉત્સવમાં ભાગ લેવા માટે ઇમ્ફાલના મણિપુર રોયલ પેલેસમાં પહોંચ્યા છે.
ઉજવણી : મણિપુરના નામદાર રાજા- મહારાજા સનાજાઓબા લીશેમ્બા મણિપુર શાહી મહેલથી ઐતિહાસિક કાંગલા સુધી આદિવાસી ગામના વડાઓને સમાવીને એક ધાર્મિક કૂચનું નેતૃત્વ કરશે, જ્યાં પરંપરાગત ધાર્મિક વિધિઓ, જેમાં મેરા મેન ટોંગબા, યેન્કોંગ તાંબા, આદિવાસી ગામના વડાઓ અને ખીણના લોકો વચ્ચે ભેટોનું આદાન-પ્રદાન કરવામાં આવશે.
મહત્વ : મેરા હૌચોંગબા મણિપુરનો એકમાત્ર તહેવાર છે જેમાં તમામ આદિવાસી સમુદાયો ભાગ લે છે.
Gujarat current affairs 9 October 2025
‘વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત રિજનલ કોન્ફરન્સિસ’ (VGRC) | current affairs 9 october 2025
શુભારંભ : મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ ‘વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત રિજનલ કોન્ફરન્સિસ’ની પ્રથમ શૃંખલાનો તા. 9 મી ઓક્ટોબરે મહેસાણાથી શુભારંભ કરાવશે.
સંમેલન : જેમાં વિવિધ સેમિનાર, પ્રદર્શન, પ્રાદેશિક પુરસ્કારો, MoU, B2B-B2G બેઠકો, ખરીદ-વેચાણ બેઠકોનું પ્લેટફોર્મ, વિક્રેતા માર્ગદર્શન જેવા વિવિધ કાર્યક્રમોનું આયોજન હાથ ધરવામાં આવ્યું છે.
હેતુ : દરેક જિલ્લા, તાલુકા તેમજ ગુજરાતના છેવાડાના માનવીને વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત સાથે જોડી શકાય એ માટે ‘વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત રીજનલ કોન્ફરન્સિસ’નું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.
રીજનલ કૉન્ફરન્સ : ઉત્તર ગુજરાત ઝોનની મહેસાણા ખાતે તા. 9-10 ઓક્ટોબર, 2025 ના રોજ, કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્ર ઝોનની રાજકોટમાં તા.8-9 જાન્યુઆરી, ૨૦૨૬ના રોજ, દક્ષિણ ગુજરાત ઝોનની સુરતમાં તા. 9-10 એપ્રિલ, 2026 ના રોજ અને મધ્ય ગુજરાત ઝોનની વડોદરામાં તા. 10-11 જૂન, 2026 ના રોજ આ રીજનલ કૉન્ફરન્સ યોજાશે.
“મેરા દેશ પહેલે” ગુજરાતમાં સૌ પ્રથમ વાર ગિફ્ટ સિટીમાં 10 ઓક્ટોબરે યોજાશે | 9 October 2025 GPSC Current Affairs
આયોજન : “મેરા દેશ પહેલે”નો ગુજરાતમાં સૌપ્રથમ શો તા. 10 ઓક્ટોબર 2025 ગિફ્ટ સિટી ગાંધીનગર ખાતે યોજાશે.
નરેન્દ્રભાઈ મોદીની સફર : વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીના સમગ્ર જીવનની અનેક ઘટનાઓ-પ્રસંગો દેશવાસીઓમાં દેશપ્રેમ, સમર્પણ અને રાષ્ટ્રપ્રથમના ભાવ માટે પ્રેરણાદાયી બન્યા છે. “મેરા દેશ પહેલે” શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીની એ અદ્વિતિય સફરને મેગા શો દ્વારા જીવંત કરે છે.
રજીસ્ટ્રેશન : આ શો નિહાળવા માટે માત્ર ઓનલાઇન રજીસ્ટ્રેશનથી જ વિનામૂલ્યે એન્ટ્રી રાખવામાં આવેલી છે. આ માટે www.giftgujarat.in પર રજીસ્ટ્રેશન કરાવી શકાશે.
👉 Watch Full video of 9 October 2025 GPSC Current Affairs
