12 November 2025 GPSC Current Affairs

Important 12 November 2025 GPSC Current Affairs

વિશ્વ ન્યુમોનિયા દિવસ : 12 નવેમ્બર

વિશ્વ ન્યુમોનિયા દિવસ દર વર્ષે 12 નવેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે. વર્ષ 2019માં ન્યુમોનિયાની બીમારીથી 6,72,000 બાળકો સહિત 25 લાખ લોકોના મૃત્યુ થયા હતા. વર્ષ 2009માં પહેલી વખત વિશ્વ ન્યુમોનિયા દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. ન્યુમોનિયા એ ફેફસાં અને તેમની આસપાસની પેશીઓમાં હવાની નાની કોથળીઓનો ચેપ છે. કોમ્યુનિટી-એક્વાર્ડ ન્યુમોનિયા (સીએપી) ના મુખ્ય કારણભૂત એજન્ટો બેક્ટેરિયા છે, જેમાં સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ ન્યુમોનિયા લગભગ 50% કેસ સાથે સંકળાયેલા છે. આ બીમારી ત્યારે થાય છે જ્યારે શરીર કમજોર પડી જાય છે. બેક્ટેરિયલ ન્યુમોનિયા કોઇ પણ ઉંમરની વ્યક્તિને થઇ શકે છે.

લોક સેવા પ્રસારણ દિવસ : 12 નવેમ્બર

1947 માં રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીજીની ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો દિલ્હીની પહેલી અને એકમાત્ર મુલાકાત નિમિત્તે લોક સેવા પ્રસારણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

મહાત્મા ગાંધી 12મી નવેમ્બર 1947ના રોજ કુરુક્ષેત્રની મુલાકાત લેવાના હતા અને ત્યાં કેમ્પ કરી રહેલા 2.5 લાખ ભારતીય શરણાર્થીઓને સંબોધિત કરવાના હતા. પરંતુ અમુક અનિવાર્ય કારણોસર તેઓ કુરુક્ષેત્ર પહોંચી શક્યા ન હોવાથી તેમના માટે ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો પરથી ગાંધીજીના જીવંત પ્રસારણની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. પરિણામે, ગાંધીજીએ બ્રોડકાસ્ટિંગ હાઉસની મુલાકાત લીધી અને બપોરે 3.00 વાગ્યે શરણાર્થીઓને સંબોધિત કર્યા.

ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો પર રાષ્ટ્રપિતાની આ ઐતિહાસિક મુલાકાતના 50 વર્ષ નિમિત્તે, 12મી નવેમ્બર 1997ના રોજ બપોરે 3.00 વાગ્યે AIR પરિસરમાં એક કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. પાછળથી, વર્ષ 2001 માં, દિવસને સત્તાવાર રીતે જાહેર સેવા પ્રસારણ દિવસ તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો.

બર્ડમેન ઓફ ઇન્ડિયા સલીમ અલીની જન્મતિથી :  12 નવેમ્બર | 12 November 2025 GPSC Current Affairs

જન્મ : 12 નવેમ્બર, 1896

મૃત્યુ : 20 જૂન, 1987

સલીમ અલીનો જન્મ મુંબઈમાં થયો હતો, તેમણે મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાંથી તેમનો મેટ્રિકનો અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો હતો.

સલીમ અલીએ ભારતમાં સૌપ્રથમ વખત સુનિયોજિતપણે પક્ષીઓના સર્વેક્ષણનું આયોજન કર્યું હતું. બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટીમાં તે સોસાયટીના સચિવ મિલાર્દની દેખરેખમાં સલીમ અલીએ પક્ષીઓ વિશેનો ગહન અભ્યાસ શરૂ કર્યો હતો.

તેમણે પક્ષીઓના બહુસંસર્ગ પ્રજનન પ્રણાલીની શોધ કરી હતી. તેમણે ‘Handbook of the Birds of India and Pakistan’ અને ‘ધ ફોલ ઓફ સ્પેરો – આત્મકથા’ જેવા પુસ્તકો લખ્યા છે.

સન્માન

• સલીમ અલીને વર્ષ 1958માં પદ્મ ભૂષણ અને વર્ષ 1976માં પદ્મ વિભૂષણ પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
• 1985 માં રાજ્યસભાના સભ્ય બન્યા.
• 1990 માં ભારત સરકાર દ્વારા કોઈમ્બતૂર ખાતે સાલીમ અલી સેન્ટર ફોર ઓર્નિથોલોજી એન્ડ નેચરલ હિસ્ટરી (SACON) ની સ્થાપના કરવામાં આવી.
• પૉન્ડીચરી યુનિવર્સિટી દ્વારા સાલીમ અલી સ્કૂલ ઓફ ઈકોલોજી એન્ડ એનવાયરમેન્ટલ સાયન્સીસની સ્થાપના કરાઈ.
• ગોવા સરકારે સાલીમ અલી બર્ડ સેંચ્યૂરી ની સ્થાપના કરી.
• કેરાલા સરકારે વેમ્બનાદ પાસે થટ્ટકલ પક્ષી અભયારણ્યને સાલીમ અલીનું નામ આપ્યું.
• તેમનું 20 જૂન, 1987ના રોજ મુંબઈમાં અવસાન થયું હતું.

International Current Affairs 12 November 2025

હંગેરિયન-બ્રિટિશ લેખક ડેવિડ સઝાલેને નવલકથા ‘ફ્લેશ’ માટે 2025નો બુકર પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો

બુકર પ્રાઇઝ 2025 : લંડનમાં હંગેરિયન બ્રિટિશ લેખક ડેવિડ સઝાલેને તેમની નવલકથા ‘ફ્લેશ’ માટે બુકર પ્રાઇઝ 2025માટે પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો.

નવલકથા : ૨૦૧૬માં તેમની નવલકથા માટે શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા. આ નવલકથા ડેવિડ સઝાલે દ્વારા લખાયેલ છઠ્ઠી સાહિત્ય કૃતિ છે.

ટૂંકી વાર્તા સંગ્રહ : તેઓ સ્પ્રિંગ અને ધ ઇનોસન્ટ નવલકથાઓ તેમજ ટૂંકી વાર્તા સંગ્રહ ટર્બ્યુલન્સના લેખક પણ છે.

ભારત-સાઉદી અરેબિયા હજ કરાર પર હસ્તાક્ષર થયા | Current Affairs 12 November 2025

કરાર હેઠળ : કેન્દ્રીય લઘુમતી બાબતોના પ્રધાન કિરેન રિજિજુએ સાઉદી અરેબિયાના જેદ્દાહમાં 2026 માટે દ્વિપક્ષીય હજ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા. આ કરાર હેઠળ, ભારતનો હજ ક્વોટા 1,75,025 હજયાત્રીઓ પર નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યો છે.

બેઠક : રિજિજુ 7-9 નવેમ્બર દરમિયાન સાઉદી અરેબિયાની મુલાકાતે હતા, જ્યાં તેમણે સાઉદી અરેબિયાના હજ અને ઉમરાહના પ્રધાન ડૉ. તૌફિક બિન ફવઝાન અલ-રબિયા સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક યોજી હતી.

હનોઈમાં ૧૫મો ભારત-વિયેતનામ સંરક્ષણ નીતિ સંવાદ યોજાયો

15 મી આવૃત્તિ : સંરક્ષણ સચિવ શ્રી રાજેશ કુમાર સિંહ અને રાષ્ટ્રીય સંરક્ષણ નાયબ મંત્રી સિનિયર લેફ્ટનન્ટ જનરલ હોઆંગ ઝુઆન ચિએનની સહ-અધ્યક્ષતામાં ભારત-વિયેતનામ સંરક્ષણ નીતિ સંવાદ (DPD) ની 15 મી આવૃત્તિ 10 નવેમ્બર, 2025 ના રોજ હનોઈમાં યોજાઈ હતી.

સમજૂતી કરાર : સબમરીન શોધ, બચાવ સહાય અને સહકાર માટે એક સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા, જે સબમરીન શોધ અને બચાવ કામગીરીમાં સહાય અને સહયોગ માટે એક માળખું સ્થાપિત કરશે.

16મું ડીપીડી 2026 માં ભારતમાં યોજાશે.

ભારત – શ્રીલંકા સંયુક્ત કવાયત મિત્ર શક્તિ XI – 2025 શરૂ થઈ | Current Affairs 12 November 2025

અગિયારમી આવૃત્તિ : સંયુક્ત લશ્કરી કવાયત “મિત્ર શક્તિ-2025” ની અગિયારમી આવૃત્તિ કર્ણાટકના બેલાગવી સ્થિત ફોરેન ટ્રેનિંગ નોડ ખાતે શરૂ થઈ. આ કવાયત 10 થી 23 નવેમ્બર 2025 દરમિયાન યોજાઈ રહી છે.

ઉદ્દેશ્ય : આ કવાયતનો ઉદ્દેશ્ય સંયુક્ત રાષ્ટ્રના આદેશના પ્રકરણ VII હેઠળ સબ કન્વેન્શનલ ઓપરેશન્સના આચરણનું સંયુક્ત રીતે રિહર્સલ કરવાનો છે. આ કવાયતના ક્ષેત્રમાં આતંકવાદ વિરોધી કામગીરી દરમિયાન સંયુક્ત પ્રતિભાવોનું સમન્વય કરવાનો સમાવેશ થાય છે. બંને પક્ષો દરોડા, શોધ અને નાશ મિશન, હેલિબોર્ન ઓપરેશન્સ વગેરે જેવી વ્યૂહાત્મક ક્રિયાઓનો અભ્યાસ કરશે.

National and health related Current Affairs 12 November 2025

બીજી WHO ટ્રેડિશનલ મેડિસિન ગ્લોબલ સમિટ

આયોજન : આગામી મહિનાની ૧૭ થી ૧૯ તારીખ દરમિયાન નવી દિલ્હીના ભારત મંડપમ ખાતે બીજી WHO ટ્રેડિશનલ મેડિસિન ગ્લોબલ સમિટનું આયોજન કરવામાં આવશે.

થીમ : વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) અને આયુષ મંત્રાલય દ્વારા સહ-આયોજિત આ સમિટ ‘રિસ્ટોરિંગ બેલેન્સ: ધ સાયન્સ એન્ડ પ્રેક્ટિસ ઓફ હેલ્થ એન્ડ વેલ-બીઇંગ’ થીમ પર આધારિત હશે.

કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ આંધ્રપ્રદેશના ગુંટુરમાં ‘જળવિભાજક મહોત્સવ’નું ઉદ્ઘાટન કરશે | Current Affairs 12 November 2025

ઉદ્ઘાટન : કેન્દ્રીય ગ્રામીણ વિકાસ, કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ ૧૧ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ ના રોજ આંધ્રપ્રદેશના ગુંટુરમાં ‘વોટરશેડ મહોત્સવ’નું ઉદ્ઘાટન કરશે. આ કાર્યક્રમ ૧૦-૧૧ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ દરમિયાન ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલય હેઠળના ભૂમિ સંસાધન વિભાગ (DoLR) દ્વારા આંધ્રપ્રદેશ સરકારના સહયોગથી યોજાનાર રાષ્ટ્રીય વોટરશેડ પરિષદના ભાગ રૂપે આયોજિત કરવામાં આવી રહ્યો છે. તેઓ બીજા દિવસે મહોત્સવનો ઔપચારિક પ્રારંભ કરવા માટે ગુંટુર પહોંચશે.

ઉજવણી : ‘જનભાગીદારી’ (જાહેર ભાગીદારી) ને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, ‘વોટરશેડ મહોત્સવ’ સમગ્ર ભારતમાં રાજ્ય અને પ્રોજેક્ટ સ્તરે ઉજવવામાં આવશે. મહોત્સવ હેઠળની પ્રવૃત્તિઓમાં વોટરશેડ જનભાગીદારી કપ 2025 ના વિજેતાઓને સન્માનિત કરવા, પૂર્ણ થયેલા કાર્યોનું ઉદ્ઘાટન, નવા પ્રોજેક્ટ્સનો શિલાન્યાસ, ‘શ્રમદાન’ (સ્વૈચ્છિક શ્રમ) અને વૃક્ષારોપણ ઝુંબેશ, અન્ય સહભાગી પહેલોનો સમાવેશ થશે.

રાજ્યપાલ શ્રી આચાર્ય દેવવ્રતજીએ પ્રાકૃતિક ચિકિત્સા દિવસ પર્વનો શુભારંભ કરાવ્યો

શુભારંભ : ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રના રાજ્યપાલ શ્રી આચાર્ય દેવવ્રતજીએ અમદાવાદમાં નેચરોપેથી – પ્રાકૃતિક ચિકિત્સા દિવસ પર્વનો શુભારંભ કરાવ્યો હતો. આ પ્રસંગે રાજ્યપાલશ્રીએ ‘નેચરોપથી ડે’ અને ‘પ્રાકૃતિક ચિકિત્સા દિવસ પર્વ’ના કટ આઉટનું અનાવરણ કર્યું હતું.

વર્લ્ડ રેકોર્ડ : પ્રાકૃતિક ચિકિત્સા દિવસ પર્વની ઉજવણી અંતર્ગત સાબરમતી રિવરફ્રન્ટ ખાતે સવારે ૬૮૫ લોકોએ એકસાથે વૃક્ષાસન કરી, ચેહરા પર ફેસ મડ પેક કરીને સામૂહિક ધૂપ સ્નાન કર્યા હતા. જેને IEA બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડ દ્વારા વર્લ્ડ રેકોર્ડ ઘોષિત કરવામાં આવ્યો હતો.

Literature and Culture | 12 November 2025 GPSC Current Affairs

પ્રખ્યાત કવિ અને ગીતકાર એન્ડે શ્રીનું અવસાન

અવસાન : પ્રખ્યાત તેલંગાણા રાજ્ય ગીત… ‘જયા જયહે તેલંગાણા’ ના લેખક, પ્રખ્યાત કવિ અને ગીતકાર એન્ડે શ્રીનું હૈદરાબાદમાં અવસાન થયું.

જન્મ : 1961માં સિદ્દીપેટ જિલ્લાના રેબર્થી ગામમાં એન્ડે યેલ્લાન્ના તરીકે જન્મેલા એન્ડે શ્રી તેલુગુ સાહિત્યના સૌથી પ્રખ્યાત વ્યક્તિઓમાંના એક બન્યા.

પુરસ્કાર : તેલંગાણા ચળવળ અને સાહિત્યમાં તેમના અમૂલ્ય યોગદાનને ધ્યાનમાં રાખીને, કાકટિયા યુનિવર્સિટીએ તેમને માનદ ડોક્ટરેટની પદવી એનાયત કરી. તાજેતરમાં, તેલંગાણા રાજ્ય સરકારે રાજ્ય સ્થાપના દિવસની ઉજવણી દરમિયાન તેમને એક કરોડ રૂપિયાના રોકડ પુરસ્કારથી સન્માનિત કર્યા.

Sports Current Affairs 12 November 2025

ફર્સ્ટ-ક્લાસ ક્રિકેટમાં સૌથી ઝડપી અડધી સદી ફટકારવાનો વિશ્વ રેકોર્ડ

વિશ્વ રેકોર્ડ : સી.કે. પીઠાવાલા સ્ટેડિયમ ખાતે રણજી ટ્રોફીની એક મેચમાં મેઘાલય તરફથી રમી રહેલા 25 વર્ષીય ક્રિકેટર આકાશ ચૌધરીએ અરુણાચલ પ્રદેશ સામેની મેચમાં માત્ર 11 બોલમાં અણનમ 50 રન ફટકારીને ફર્સ્ટ-ક્લાસ ક્રિકેટમાં સૌથી ઝડપી અડધી સદી ફટકારવાનો વિશ્વ રેકોર્ડ પોતાના નામે કર્યો છે.

સતત આઠ છગ્ગા : તેણે એક જ ઓવરમાં છ છગ્ગા સહિત સતત આઠ છગ્ગા ફટકાર્યા. તે ફર્સ્ટ-ક્લાસ ક્રિકેટમાં સતત આઠ છગ્ગા ફટકારનાર વિશ્વનો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો.

ફર્સ્ટ ક્લાસ મેચોમાં સૌથી ઝડપી અડધી સદી

• 11 બોલ – આકાશ કુમાર ચૌધરી વિરુદ્ધ મેઘાલય (વિરુદ્ધ અરુણાચલ પ્રદેશ, 2025)
• 12 બોલ – વેઇન વ્હાઇટ, લેસ્ટરશાયર (વિરુદ્ધ એસેક્સ, 2012)
• 13 બોલ – માઇકલ વાન વ્યુરેન, પૂર્વીય પ્રાંત (વિરુદ્ધ ગ્રીક્વાલન્ડ વેસ્ટ, 1984/85)
• 14 બોલ – નેડ એકર્સલી, લેસ્ટરશાયર (વિરુદ્ધ એસેક્સ, 2012)
• 15 બોલ – ખાલિદ મહમૂદ, ગુજરાંવાલા (વિરુદ્ધ સરગોધા, 2000/01)

સમ્રાટ રાણાએ પુરુષોની 10 મીટર એર પિસ્તોલમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો | Current Affairs 12 November 2025

પ્રથમ ભારતીય : સમ્રાટ રાણાએ કૈરોમાં ISSF વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં પુરુષોની 10-મીટર એર પિસ્તોલમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો, અને વ્યક્તિગત એર પિસ્તોલ વર્લ્ડ ટાઇટલ જીતનાર પ્રથમ ભારતીય બન્યો.

10 મીટર એર પિસ્તોલ : પુરુષોની 10 મીટર એર પિસ્તોલ ઇવેન્ટમાં 243.7 પોઇન્ટ સાથે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો, જેમાં તેણે ચીનના હુ કાઈને માત્ર 0.4 પોઇન્ટથી હરાવ્યો.

બ્રોન્ઝ : વરુણ તોમરે બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો અને ભારત માટે ડબલ પોડિયમ મેળવ્યું.